Tìm hiểu cấu tạo hệ thống phanh ô tô

Hệ thống phanh ô tô là một trong những bộ phận quan trọng nhất của xe. Hệ thống này có chức năng làm giảm hoặc dừng chuyển động của bánh xe bằng cách tạo ra ma sát. Bài viết này sẽ mang tới cho bạn những thông tin về cấu tạo, phân loại, nguyên lý hoạt động và những yêu cầu của hệ thống phanh ô tô. Hãy cùng CarOn tìm hiểu nhé!

Mục Lục

Hệ thống phanh ô tô là gì?

Hệ thống phanh là một thiết bị cơ học được sử dụng để làm giảm hoặc dừng chuyển động của bánh xe bằng cách tạo ma sát.

Trong giai đoạn đầu tiên nhân loại sáng chế ra ô tô, hệ thống phanh nguyên sơ nhất đơn giản chỉ là một khúc gỗ được gắn vào vành bánh xe ngựa. Người lái sẽ sử dụng một đòn bẩy để áp lực lên khúc gỗ, từ đó giới hạn tốc độ quay của bánh xe. Dần theo thời gian, với sự phát triển không ngừng, hệ thống phanh ngày càng được cải thiện nhằm đảm bảo tính an toàn, thẩm mỹ và sự thoải mái cho người lái.

>>> Dành cho bạn: Dấu hiệu cần bảo dưỡng phanh ô tô

Cấu tạo của hệ thống phanh

Các bộ phận chính của hệ thống phanh ô tô gồm có:

Bàn đạp phanh: Nơi tiếp nhận sự điều khiển từ người lái. Bàn đạp phanh có gắn một công tắc áp suất để kích hoạt đèn báo hiệu khi người lái đạp phanh.
Bầu trợ lực phanh: Bộ phận giúp khuếch đại lực đạp phanh của người lái, nhờ đó mà người lái không cần dùng nhiều sức để đạp phanh.
Thùng dầu phanh: Thùng chứa dầu phanh, có gắn một công tắc điện để báo hiệu khi dầu phanh ở mức thấp.
Bơm chính: Bơm chính sẽ nhận áp suất từ bàn đạp phanh và truyền cho các van điều tiết áp suất ở các bánh xe.
Van điều tiết áp suất: Chức năng chính của van là giúp điều chỉnh áp suất dầu phanh cho từng bánh xe, nhằm tránh hiện tượng bó cứng hoặc trượt bánh khi phanh.
Đĩa phanh: Bộ phận quay cùng với trục bánh xe, có vai trò là mặt tiếp xúc với má phanh để tạo ma sát.
Má phanh: Má phanh kẹp chặt lấy đĩa phanh khi người lái đạp phanh, có chất liệu chịu nhiệt cao để tránh bị mòn hoặc biến dạng.
Cảm biến tốc độ: Thiết bị cảm biến này sẽ giúp hệ thống phanh nhận biết tốc độ quay của từng bánh xe, để điều chỉnh áp suất phanh cho phù hợp.
Hệ thống điều khiển: Đây là khu vực nhận tín hiệu từ các cảm biến và các công tắc, để điều khiển các van điều tiết áp suất và các má phanh.

Phân loại hệ thống phanh ô tô

Hệ thống phanh ô tô có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như sau:

Phân loại hệ thống phanh ô tô theo cơ cấu phanh

Theo cơ cấu phanh, có hai loại là phanh tang trống và phanh đĩa.

Phanh tang trống dùng một chiếc trống quay cùng với bánh xe, bên trong có các tang phanh tiếp xúc với trống để tạo ma sát. Phanh đĩa dùng một chiếc đĩa quay cùng với bánh xe, bên ngoài có các má phanh kẹp chặt lấy đĩa để tạo ma sát.

Phân loại hệ thống phanh ô tô theo cơ cấu dẫn động

Theo cơ cấu dẫn động, hệ thống phanh được chia thành phanh cơ khí và phanh thủy lực.

Phanh cơ khí dùng lực cơ học để truyền từ bàn đạp phanh đến các má phanh ở bánh xe. Phanh thủy lực dùng dầu phanh để truyền áp suất từ bàn đạp phanh đến các má phanh ở bánh xe.

Phân loại hệ thống phanh ô tô theo tính năng

Phân chia các loại phanh theo tính năng sẽ có nhiều loại như phanh ABS, phanh EBD, phanh BA, phanh ESP…

Phanh ABS là hệ thống chống bó cứng phanh, giúp người lái duy trì khả năng điều khiển xe khi phanh gấp. Phanh EBD là hệ thống phân bố lực phanh điện tử, giúp cân bằng lực phanh cho từng bánh xe theo tình trạng tải trọng và địa hình. Phanh BA hỗ trợ lực phanh khẩn cấp, giúp tăng cường lực đạp phanh khi người lái có ý định dừng xe nhanh. Phanh ESP kiểm soát ổn định điện tử, giúp ngăn ngừa hiện tượng trượt hoặc lật xe khi vào cua hay né chướng ngại vật.

Phân loại hệ thống phanh ô tô theo tính năng

Nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh

Khi lái xe đạp phanh, lực tác động sẽ truyền từ bàn đạp đến bơm trợ lực phanh. Khi đó, các piston di chuyển và nén lò xo cùng dầu trong xi lanh chính. Quá trình này tạo ra tăng áp suất, đẩy dầu đi qua ống và xi lanh của bánh xe, đẩy piston và guốc phanh ép chặt vào má phanh tạo ra lực ma sát. Dưới tác động này, tang trống và moay ơ tại bánh xe sẽ giảm tốc độ quay hoặc dừng lại theo điều chỉnh của lái xe.

Khi lái xe ngừng tác động lực lên bàn đạp phanh, xi lanh phanh đẩy piston ngược trở lại xi lanh chính, tạo cơ chế giải phanh làm cho xe trở lại vận tốc như mong muốn của lái xe.

Để đảm bảo an toàn, việc vận hành hệ thống phanh ô tô đúng cách là rất quan trọng. Các chuyên gia khuyến cáo rằng để tránh bị khóa bánh, lái xe cần đạp và nhả phanh một cách liên tục và quyết đoán. Người lái chỉ nên sử dụng lực phanh tối đa khi cần thiết để đảm bảo không xảy ra trượt bánh. Rà phanh là một kỹ thuật không được khuyến khích vì có thể dẫn đến hiện tượng cháy má phanh hoặc mất phanh. Thay vào đó, lái xe nên giảm tốc độ bằng cách kết hợp sử dụng phanh và chuyển đến số thấp để tận dụng sức phanh động cơ, đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành.

Những yêu cầu cần có của hệ thống phanh ô tô

An toàn: Hệ thống phanh ô tô phải có khả năng dừng xe kịp thời và chính xác theo ý muốn của người lái, ngay cả khi xe chạy ở tốc độ cao, trên địa hình khó khăn, hoặc khi có sự cố xảy ra để ngăn ngừa các tai nạn giao thông, hạn chế tối đa tác động đến người và xe.
Hoạt động ổn định: Hệ thống phanh ô tô phải hoạt động ổn định và liên tục trong mọi điều kiện thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm do thường xuyên phải tiếp xúc với các tác nhân từ môi trường.
Độ nhạy: Hệ thống phanh phải có khả năng phản ứng nhanh chóng và chính xác theo lực đạp phanh của người lái, việc này sẽ đặc biệt hữu ích trong những trường hợp lái xe phải phanh gấp.
Độ êm: Một hệ thống phanh tốt cũng cần có khả năng giảm thiểu tiếng ồn hay giật lùi khi phanh, tránh gây ra sự mất cân bằng hoặc lệch hướng của xe khi phanh.

Trong các bài viết tiếp theo, CarOn sẽ mang tới cho bạn các thông tin cụ thể về những loại phanh trong xe ô tô.

HỆ THỐNG TRUNG TÂM DỊCH VỤ Ô TÔ CARON

CarOn được khách hàng tin tưởng và biết đến là chuỗi trung tâm dịch vụ sửa chữa ô tô tiêu chuẩn 5S. Bạn có thể mang xế yêu của mình tới CarOn để thực hiện mọi dịch vụ từ sửa chữa, bảo dưỡng, độ xe…